Commentaar over: Hoe kan het dat het oorlogsmonument van Zadkine zo omarmd werd

Commentaar over het artikel in NRC: Hoe kan het dat het oorlogsmonument van Zadkine zo omarmd werd

Wat volgt is een discussie over het artikel in NRC van 26 Juli 2023, door S de J
Om het artikel te lezen selecteer de volgende link: https://www.nrc.nl/nieuws/2023/07/26/hoe-kan-het-dat-het-oorlogsmonument-van-zadkine-zo-omarmd-werd-a4170579

In de laatste paragraaf staat mijn eigen mening.

Aan de onthulling destijds in 1953 ging wel wat vooraf. In 1949 was een schaalmodel van De verwoeste stad te zien in Museum Boijmans in Rotterdam, waar het op velen zo’n diepe indruk maakte dat kunstkenner Pierre Janssen er gewoon geen woorden voor had. "Ik heb tranen geboetseerd", citeerde hij daarom maar de beeldhouwer, toen hij er een artikel over schreef in Het Vrije Volk.
Het heeft op mij ook een diepe indruk gemaakt: In de jaren vijftig waren niet alle kunstenaars enthousiast over de stijlbreuk van De verwoeste stad. Sommigen vonden al die nieuwe kunst sowieso ‘moderne waanzin’ of hadden zelf nog wel een ontwerp dat ze liever uitgevoerd zagen.
Ook verschenen een paar negatieve recensies (niet veel) en de directeur Gemeentewerken vroeg zich bezorgd af wat de man op straat, ongeschoold in moderne kunst, hiervan zou denken. Maar wat bleek: die wist deze "Jan Gat" of "Jan met de handjes" te omarmen. Rotterdammers reageerden ontroerd en konden die moderniteit prima hebben.
"Net mijn baas," was ook een reactie die werd opgetekend: "z’n klauwen staan verkeerd en hij heeft geen hart in zijn lijf."

Het blijft opmerkelijk. Hoe kan het dat zo’n artistiek ongebruikelijk beeld zo populair werd? Het antwoord is in feite tweeledig. Ten eerste is het natuurlijk simpelweg de hoge artistieke kwaliteit van deze Guernica van de beeldhouwkunst.
In feite is het beeld heel simpel en begrijp je 'precies' wat de maker er mee bedoeld. Het beeld heeft geen hart, dat is weg, net zoals het hart van Rotterdam weg is. Daarnaast strekt het beeld zijn armen in de lucht, als een soort van radeloosheid, als een soort van overgave, wat hebben jullie met mij gedaan? Jullie hebben mijn hart er uitgehaald, gebombardeerd, hoe moet ik nu verder.

Ik zelf, als 11 jarige, was in 1953 bij de onthulling aanwezig.
https://www.nrc.nl/nieuws/2023/07/26/hoe-kan-het-dat-het-oorlogsmonument-van-zadkine-zo-omarmd-werd-a4170579#photo=LTgxMzU Op deze foto ergens sta ik. Die gehele onthulling, met alle mensen er omheen, heeft een bijzondere indruk op mij gemaakt.
Als aandenken kregen wij een soort oorkonde. Op die oorkonde stond "lied der achtien dooden" van Jan Campert
Uit mijn jeugd klinkt de tekst zo: Een cel is maar 5 meter lang en lang 5 meter breed. En toen werd er daarbij verteld dat de maker dat in die cel heeft gemaakt en daarna gedood werd. Dat maakte een reuze indruk.
Dit is de echte tekst: https://www.dbnl.org/tekst/camp014verz01_01/camp014verz01_01_0101.phg
De oorkonde ziet er zo uit: https://nl.wikipedia.org/wiki/Het_lied_der_achttien_dooden#/media/Bestand:Rijmprent_achttien_dooden_de_bezige_bij.png
Wat in nu zie (2025) en ontzettend jammer is dat de tekening in het centrum er niet op staat. Dat begrijp je niet.

Als U commentaar wilt geven, kunt U het volgende formulier gebruiken NRC Commentaar formulier

Opgesteld: 7 Januari 2025

Terug naar mijn home page Index
Terug naar NRC commentaar NRC Index